Về các bia di tích lịch sử trên đường Hồ Chí Minh qua huyện A Lưới
A Lưới là huyện duy nhất của tỉnh Thừa Thiên-Huế có đường Hồ Chí Minh đi qua với chiều dài hơn 100 km. Từ tháng 3/2024 cho đến nay, trên dải phân cách của tuyến đường đôi xuyên suốt trung tâm thị trấn A Lưới, có nhiều pa-nô biểu ngữ tuyên truyền cho sự kiện “Kỷ niệm 65 năm ngày mở đường Hồ Chí Minh - Ngày truyền thống bộ đội Trường Sơn”, 19/5/1959 - 19/5/2024.
Trên địa bàn huyện hiện có năm di tích lịch sử cấp quốc gia gắn liền với Đường Hồ Chí Minh (Đường 14B, Đường Trường Sơn). Đó là các di tích: Dốc Con Mèo thuộc xã Hồng Vân; Ngã Ba đầu đường 71 đường 14B thuộc xã Hồng Vân; Ngã Ba đầu đường 72 đường 14B và địa điểm Bốt Đỏ thuộc các xã Phú Vinh, Hồng Thượng, Sơn Thủy; Ngã Ba đầu đường 73 đường 14B thuộc xã Hương Phong; Ngã Ba đầu đường 74 đường 14B thuộc xã Lâm Đớt. Ngay từ những năm 1991-1993, tại các nơi này đã hoàn thiện hệ thống bia di tích và một thời là địa chỉ đỏ góp phần giáo dục truyền thống cách mạng cho học sinh địa phương.
Vào những ngày nửa cuối tháng 6/2024, tôi có dịp đi suốt chiều dài huyện A Lưới và thăm tất cả các di tích kể trên.
Di tích Ngã Ba đầu đường 73 đường 14B đã được tôn tạo, nâng cấp đúng vào dịp 19/5/2024. Công trình hài hòa cân đối với khung cảnh xung quanh, xứng tầm là một di tích lịch sử quốc gia đặc biệt.
Bia Di tích Ngã Ba đầu đường 72 đường 14B và địa điểm Bốt Đỏ thuộc các xã Phú Vinh, Hồng Thượng, Sơn Thủy hiện không có ở vị trí được dựng lần đầu vào năm 1991-1993
Tôi ngỡ ngàng và cảm thấy sốc trước hiện trạng của các di tích còn lại. Cảm nhận chung là không có một động thái chăm sóc bảo quản hay tôn tạo nào được tiến hành trong một thời gian dài trước đó. Những việc thiết thực như giới hạn diện tích khu vực bia di tích, phát dọn xung quanh các bia, lau chùi, kẻ vẽ lại các đường nét trên bia đều không được tiến hành. Mặt bia thì cũ kĩ, bụi bặm, nền bia thì loang lổ lún sập, các dòng chữ trên bảng thuyết minh thì bong tróc và rất khó để đọc được nội dung trên đó. Bia thì khuất lấp trong cây cối, bia thì bị đất đá của công trình xây dựng kề bên xâm lấn vấy bẩn… Tôi cứ băn khoăn mãi, cớ sao các bia di tích của một di tích quốc gia đặc biệt lại hoang tàn nhếch nhác như thế ngay vào thời điểm kỷ niệm 65 năm ngày ra đời của di tích này?
Video được thực hiện tại Di tích Km 0 - Đường B45A.